Użytek ekologiczny to ustawowa forma ochrony przyrody, której celem jest
ochrona pozostałości cennych ekosystemów dla zachowania różnorodności
biologicznej. Użytki ekologiczne, tak samo jak pomniki przyrody, powoływane są
uchwałą rady gminy. Użytek ekologiczny może obejmować naturalne zbiorniki wodne,
torfowiska, bagna, wydmy i inne ważne fragmenty ekosystemów lub chronione siedliska
przyrodnicze oraz miejsca występowania, rozmnażania, ostoi rzadkich i chronionych
gatunków roślin, zwierząt lub grzybów. Na gruntach Nadleśnictwa Polanów znajduje się
12 użytków ekologicznych, większość z nich obejmuje ochroną śródleśne torfowiska.
 

UŻYTKI EKOLOGICZNE WYSTĘPUJĄCE NA TERENIE NADLEŚNICTWA POLANÓW:

1. Leśnictwo Krąg, „Żurawisko”  

- oddz. 49 c, pow. 5,30 ha.

Rozlewisko po renaturyzacji siedliska (ranaturyzacja to proces przywrócenia środowisku stanu naturalnego) i instalacji zastawek na odpływach.

Siedliska bardzo zróżnicowane pod względem troficznym, florystycznym i fitosocjologicznym. Część stanowią podtapiane sukcesyjne zarośla wierzbowo-świerkowe (Salix cinerea- Picea abies), część żyzny ols (Ribeso nigri-Alnetum) z szeregiem gatunków żyznych siedlisk z udziałem jaskrów: płomiennika (Ranunculus flammula) i rozłogowego (R. repens), niezapominajki błotnej (Myosotis palustris), rzeżuch: łąkowej (Cardamine pratensis) i gorzkiej (C.amara), przytulii błotnej (Galium palustre).

Na brzegach występuje szuwar wielkoturzycowy (Magnocaricion), szuwar trzcinowy (Phragmition), na otwartej wodzie zbiorowiska rzęs z rzędu Lemnetalia minoris. Miejscami mszary płonnikowe i torfowcowe.

Walor użytku: duże zróżnicowanie biocenotyczne.

2. Leśnictwo Buszyno, „Bagno Buszyńskie”

- oddz. 171a, pow. 4,79 ha.

Torfowisko niskie z szuwarami wielkotorzycowymi (Magnocaricion). Rosną tam turzyce: sztywna (Carex elata), prosowa (C. paniculata), zaostrzona (C. gracilis), błotna (C. acutiformis) i darniowa (C. caespitosa).

Obserwowano również wierzbę rokitę (Salix rosmarinifolia), fiołka błotnego (Viola palustris), rdesta wężownika (Polygonum bistorta), wiązówke błotną (Filipendula ulmaria) i jaskra różnolistnego (Ranunculius auricomus).

Sukcesja olszy czarnej (Alnus glutinosa).

Walor: Bogactwo gatunkowe różnych fitocenoz torfowisk niskich, od szuwarów wielkoturzycowych po wilgotne ziołorośla. Teren dobrze uwodniony. Zalecane usunięcie podrostów olszowych, koszenie co 2-3 lata.  

3. Leśnictwo Wieleń, „Gwiazda”

- oddz. 196 k, pow. 1,34 ha.

Torfowisko przejściowe z wełniankami: wąskolistną (Eriophorum angustifolium) i pochwowatą (E. vaginatum) na ple torfowcowym i mszarem płonnikowym (Polytrichum commune), kępami turzyc: sztywnej (Carex elata), bagiennej (C. limosa) i darniowej (C. caespitosa).

Na torfowisku rośnie żurawina błotna (Oxycoccus palustris), bagno zwyczajne (Ledum palustre) i modrzewnica pospolita (Andromeda polifolia).

Walor: torfowisko dobrze zachowane i uwodnione z płem (kożuch roślin torfowiskowych na wodzie) i szeregiem gatunków właściwych dla formacji torfów przejściowych i wysokich.

4. Leśnictwo Wieleń, „Pod Rabatami”

- oddz. 195 f, pow. 1,24 ha.

Zarastające jezioro dystroficzne z torfowiskiem przejściowym i sukcesją brzozy omszonej (Betula pubescens).

Stanowisko bażyny czarnej (Empetrum nigrum) i rosiczki okrągłolistnej (Drosera rotundifolia), dotychczas nie podawanej ze stanowiska.

Liczna borówka bagienna (Vaccinium uliginosum).

Wśród torfowców: torfowiec magellański (Sphagnum magellanicum). Walor: stanowisko rosiczki okrągłolistnej, torfowisko dobrze uwodnione po części otwarte, co sprzyja światłożądnym gatunkom acydofilnych mszaków i roślin naczyniowych.

5. Leśnictwo Jacinki, „Bagno Pracz”

- oddz. 224 b, pow. 4,08 ha.

Torfowisko niskie, miejscami przejściowe. Stanowisko chronionych motyli modraszka eumedona (Aricia eumedon) i czerwończyka nieparka (Lycaena dispar) na terasie rzecznej Grabowej - Obszar Natura 2000.

Miejsce rozrodu jeleniowatych. Szuwar wielkoturzycowy (Magnocaricion) z turzycami: prosową (Carex paniculata) i zaostrzoną (C. gracilis) oraz gatunkami żyznych łąk wilgotnych: kuklikiem zwisłym (Geum rivale), rdestem wężownikiem (Polygonum bistorta), bodziszkiem błotnym (Geranium palustre), wiązówką błotną (Filipendula ulmaria).

Miejscami występuje szuwar sitowia leśnego (Scirpetum silvaticae).

Walor: miejsce występowania chronionych gatunków modraszkowatych, miejsce rozrodu jeleniowatych. Urozmaicona biocenoza ziołoroślowo - zaroślowa. Zalecane okresowe wykaszanie (co 2-3 lata, w okresie późnoletnim).

6. Leśnictwo Dadzewo, „Bagno Dębowe”

- oddz. 401 i., pow. 4,71 ha.

Bagienna brzezina (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis) dobrze zachowana, z kompletem gatunków siedlisk bagiennych na torfowisku przejściowym.

Rośnie tu żurawina błotna (Oxycoccus palustris), bagno zwyczajne (Ledum palustre) i modrzewnica pospolita (Andromeda polifolia). Między wełniankami pochwowatymi (Eriophorum vaginatum) obserwowano rosiczkę okrągłolistną (Drosera rotundifolia).

Walor: dobrze uwodnione i zachowane torfowisko z szeregiem gatunków acydofilnych. Stanowisko dobrze zachowanej brzeziny bagiennej.

7. Leśnictwo Dadzewo, „Bagno Modrzewie”

- oddz. 410 c, pow. 3,82 ha.

Nieckowe torfowisko przejściowe i wysokie na zarośniętym torfem w wyniku powolnej sukcesji jeziorze dystroficznym.

Na obszarze ponad 3,8 ha pozostało kilka otwartych oczek wodnych, cennych biocenotycznie (miejsce rozrodu ważek – Odonata).

W aspekcie roślinnym dominują kępkowe wełnianki pochwowate (Eriophorum vaginatum) i luźne stadium sukcesyjne sosnowego boru bagiennego (Vaccinio uliginosi-Pinetum).

Komplet gatunków bagiennych: bagno zwyczajne Ledum palustre, żurawina błotna Oxycoccus palustris, borówka bagienna Vaccinium uliginosum, torfowce: kończysty (Sphagnum fallax), magellański (S. magellanicumi) i spiczastolistny (S. cuspidatum).

Walor: Bardzo dobrze zachowane torfowisko przejściowe i wysokie z kompletem gatunków i otwartymi oczkami wodnymi.

8. Leśnictwo Dadzewo, „Na Żurawiu”

- oddz. 451 k, pow. 0,36 ha.

Powstałe w wyniku sukcesji na jeziorze dystroficznym torfowisko przejściowe z płem torfowcowym i gatunkami bagiennymi (bagnem zwyczajnym Ledum palustre, żurawiną błotną Oxycoccus palustris, borówką bagienną Vaccinium uliginosum, modrzewnicą zwyczajną Andromeda polifolia, wełnianką pochwowatą Eriophorum vaginatum). Stanowisko rosiczki okrągłolistnej (Drosera rotundifolia).

Walor: niewielkie torfowisko przejściowe z szeregiem gatunków acydofilnych i stanowiskiem rosiczki okrągłolistnej.

9. Leśnictwo Wierzchlas, „Przy Grabowej”

- oddz. 523 d, pow. 1,74 ha.

Torfowisko niskie, poniżej źródlisk i wysięków morenowych z sukcesją olszy czarnej (Alnus glutinosa), miejscami tworzącej zwarte agregacje.

Teren mocno uwodniony, miejscami wykaszany.

Dominują zbiorowiska ziołoroślowe ze związków Filipendulion, w zabagnieniach Calthion.

Miejscami jednolity szuwar sitowia leśnego (Scirpetum sylvatici). Inne gatunki: knieć błotna (Caltha palustris), kozłek bzowy (Valeriana sambucifolia), wiązówka błotna (Filipendula ulmaria), kuklik zwisły (Geum rivale), skrzyp błotny (Equisetum palustre), śledziennica skrętolista (Chrysosplenium alternifolium), ostrożeń warzywny (Cirsium oleraceum), rzeżucha gorzka (Cardamine amara), pępawa błotna (Crepis paludosa), ostrożeń błotny (Cirsium palustre), pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica) i sit rozpierzchły (Juncus effusus).

Walor: bogate florystycznie i mozaikowo zróżnicowane siedliskowo, otwarte torfowisko niskie.

10. Leśnictwo Rzeczyca, „Kalce”

- oddz. 477 c, pow. 2,32 ha.

Stadium inicjalne brzeziny bagiennej (Vaccinio uliginosi-Betuletum pubescentis) na ple torfowcowym (Sphagnum sp,) pokrywającym 95% powierzchni.

Torfowisko przejściowe: wśród roślin naczyniowych dominują sity (Juncus ssp.) oraz turzyce: błotna (Carex acutiformis) i siwa (C. canescens).

Obrzeża torfowiska porasta trzęślica modra (Molinia caerulea).

Walor: Zróżnicowany konglomerat zbiorowisk zaroślowo - torfowiskowych o dużym walorze biocenotycznym.

11. Leśnictwo Rzeczyca, „Żwirowa”

- oddz. 475 k, pow.1,19 ha.

Torfowisko przejściowe z płem torfowcowym, przechodzące w brzezinę bagienną (Vaccinio uliginosi – Betuletum pubescentis) z dużym udziałem sosny pospolitej (Pinus sylvestris) w drzewostanie. Wewnątrz drzewostanu spore, otwarte torfowisko z zabagnieniami.

Licznie występuje żurawina błotna (Oxycoccus palustris).

Stanowisko rosiczki okrągłolistnej (Drosera rotundifolia).

Walor: stanowisko rosiczki okrągłolistnej, obfite stanowisko żurawiny błotnej i innych gatunków torfowisk wysokich i przejściowych.

12. Leśnictwo Rzeczyca, „Łaszczewska”

- oddz. 520 j, pow. 1,03 ha.

Torfowisko przejściowe z płem torfowcowym i podmokłą strefą spągu. Luźny drzewostan brzozy omszonej (Betula pubescens), sukcesja wierzb, głównie wierzby szarej (Salix cinerea).

Licznie występują: sit rozpierzchły (Juncus effusus), turzyce: darniowa (Carex caespitosa) i pospolita (C. nigra).

Miejscami, w sąsiedztwie pła torfowcowego obserwowano żurawinę błotną (Oxycoccus palustris) i kępy borówki bagiennej (Vaccinium uliginosum).

Walor: zróżnicowana biocenoza leśno-zaroślowo-torfowiskowa, dobrze uwodniona.